Termin edukacja dwujęzyczna obejmuje zarówno kształcenie językowe dziecka, jak i wychowanie dwujęzyczne, czyli przekazywanie mu wiedzy o kulturze, kształtowanie jego świadomości własnych korzeni, wpływ na budowanie jego tożsamości etnicznej, a także kształtowanie jego postawy wobec własnej dwujęzyczności (i dwukulturowości).
Istotną rolę w drodze do sukcesu odgrywają czynniki socjologiczno-psychologiczne, spośród których należy wymienić: motywację i nastawienie do nauki, stosunek bliskiego i dalszego otoczenia do obu języków i kultur (najbardziej istotna jest postawa rodziców), wiedza na temat dwujęzyczności i wsparcie ze strony najbliższych, wzajemne relacje pomiędzy grupami etnicznymi, warunki nauki obu języków (środowisko naturalne; środowisko szkolne; życie za granicą; nauka języka obcego w szkole w kraju ojczystym), zdolności językowe dziecka.
Można wyróżnić kilka strategii wychowania dwujęzycznego, które opierają się głównie na sposobie i wymiarze kontaktu dziecka z obojgiem języków.
- Najbardziej znaną, a jednocześnie uważaną za najskuteczniejszą, strategią jest strategia osoby (OPOL: One Person One Language), która została zbadana i opisana już na początku XX wieku przez Julesa Ronjata. Według tej metody każde z rodziców zwraca się do dziecka w innym języku (zazwyczaj swoim ojczystym), dzięki czemu nabywa ono znajomość dwóch języków równocześnie – jest to strategia charakterystyczna dla par mieszanych etnicznie.
- Strategia miejsca polega na używaniu każdego z języków w konkretnych miejscach, na przykład język A jest używany w domu, u dziadków, wszkole uzupełniającej, a język B poza domem, w szkole obowiązkowej.
- Strategia czasu polega na ustaleniu, że w określonym czasie najbliższe otoczenie dziecka używa tylko jednego języka, a poza tym czasem – drugiego. Na przykład w weekendy mówimy tylko po polsku.
- Strategia przemienna polega na przebywaniu dziecka przez dłuższe okresy czasu zamiennie w obu środowiskach jednojęzycznych (np. kilka miesięcy, wakacje w Polsce).
- ML@H (Minority Language at Home) – używanie języka mniejszościowego w domu.
Strategie mają nam pomóc, a nie przeszkodzić, dlatego trzeba mieć do nich pewien dystans i być elastycznym. Można je mieszać, aby jak najlepiej dostosowywać do aktualnej sytuacji życiowej i rodzinnej. Najważniejsze jest dziecko i to o jego potrzebach powinni rodzice myśleć, decydując się na wprowadzenie danej strategii.
Agnieszka Pędrak
Artykuł pochodzi ze strony:
www.bilingualmind.com
LITERATURA:
Olpińska-Szkiełko M., Wychowanie dwujęzyczne w przedszkolu, Warszawa 2013.
Dykta D., Dwujęzyczność polsko-włoska. Zjawisko submersji [w:] Dwujęzyczność, wielojęzyczność i wielokulturowość. Szanse i zagrożenia
na drodze do porozumienia, red. K. Kuros-Kowalska, I. Loewe, Gliwice 2014.
Kurcz I., Jakie problemy psychologiczne może rodzić dwujęzyczność? [w:] Psychologiczne aspekty dwujęzyczności, red. I. Kurcz, Gdańsk 2007.